معنیِ واژهٔ پُراپُگندا
پِراپوگَندا (همچنین پِراپُگَندا یا پُراپُگَندا) به استفاده از هر نوع وسیلهٔ ارتباطی (تلویزیون٬ فیلمهای سینمایی٬ ماهواره٬ کتاب٬ نشریات عمومی٬ اینترنت٬ رادیو٬ گُفتِمان٬ پوستر ها٬ و غیره) برای تحتِ تأثیر قرار دادن یا شکل دادن به افکار و احساسات مخاطب (که معمولاٌ عموم میباشد) گفته میشود. در برخی از موارد٬ هدف نهاییِ استفاده از پِراپوگندا تغییر دادن رفتار و حرکات مخاطب میباشد؛ با افکار و احساسات مخاطب بازی میشود که زمینه ای مناسب برای تغییر اعمال مخاطب در آینده فراهم شده باشد. در این موارد٬ برگذار کنندهٔ پِراپوگَندا اُمیدوار است افکار و احساساتی که مثلِ هسته در فکر و دلِ مخاطب کاشته باعث شوند که مخاطب٬ در آینده و در زمانِ مُعَیّنی٬ دست به عملِ خاصّی بزند و یا از انجامِ عملی خودداری کند. در برخی دیگر از موارد٬ پِراپوگَندا فقط برای دستکاری با احساسات و تغییر دادن حِسِ درونیِ مخاطب به کار برده میشود. در این موارد٬ روحیّه٬ اراده٬ انگیزه٬ شرف٬ و غیره هستند که مورد هدف قرار میگیرند٬ نه چیز دیگری.
قابل اشاره است که واژهٔ پُراپُگَندا فقط موقعی به کار برده میشود که پُراپُگَندیست ( کسی که مسئول برگُذاری پُراپُگَندا میباشد) قصد فریب دادن مخاطب را داشته باشد. حتّی اگر پیام حقیقی باشد, بسته به زمینه و زمانِ پخش مطلب میتواند پُراپُگَندا محسوب شود. پُراپوگَندیست متوجّه است که در صورتی که مخاطب فرصت تجزیه و تحلیل قضایا را با فکر باز و به طور منطقی داشته باشد٬ دست به عمل مورد علاقهٔ پراپوگندسیت نخواهد زد. در نتیجه٬ پِراپوگندیستها از هر نوع شیوه ای که در دست داشته باشند استفاده میکنند تا منطق را دور بزنند. وجه مشترک بین تمام پراپوگندا استفاده از منطق غلط٬ از کار انداختن منطق٬ و یا بازی با احساسات میباشد. در نتیجه, برای مؤثّر واقع شدن٬ پُراپُگَندا همیشه مخاطب مشخّصی دارد؛ هر پیامی برای هر شخص و گروهی مناسب نمیباشد. به علاوه, پُراپُگَندا عمدی و حساب-شده است. اگر کسی به طورِ اتّفاقی پیامی را بفرستد, عملش پُراپُگَندا محسوب نمیشود. در نتیجه, مُخاطبِ پُراپُگَندا معمولاٌ گروهِ بزرگی است که ارزش زحمتهایِ پُراپُگَندیست را داشته باشد. قابل اشاره است که سازمانهای کوچک تواناییِ تقبّلِ پِراپوگَندا را ندارند. اگر مخاطب گروه بزرگی نباشد, بایستی آدمِ مهم و مؤثّری باشد. در جنگهای اخیر خاورمیانه, مهاجرین و مسافرین از خاورمیانه بارها و بارها موردِ هدفِ پُراپُگَندایِ غربی قرار گرفتند. دلیلش این بود که آدمهای تحصیل نکرده و غافل راحتتر اغفال میشدند و مطالب دروغین را به عنوان حقیقت میپذیرفتند. بعد آنان این اطلاعات غلط را به مردم خود منتقل میکردند. در بعضی از موارد٬ جاسوسهای وزارت اطلاعات و عوامل دولتی هم حرفِ این آدمهای بیطرف را باور میکردند و٬ در نتیجه٬ تصمیمات غلط میگرفتند. پس, یک پُراپُگَندیست همیشه با مقصودِ خاصی پیام خود را میرساند. خیلی از پیامهایی که بین مردم رد و بدل میشود برای لذّتی که به سخنران میدهند بیان میشوند, نه برای تأثیری که قرار است در شنونده ایجاد گردد.
پُراپُگَندا همیشه برایِ ایجاد تغییر وتحوّلات اجتماعی و سیاسی بزرگ استفاده میشود. کشمکش و تشنّج بین دوستان مدرسه ای یا بچّه های محلّه پِراپوگندا محسوب نمیشود. مقصود پراپوگندیست دستیابی به منافع سیاسی٬ اجتماعی٬ اقتصادی٬ و یا نظامی است. در نتیجه٬ پراپگندا با تبلیغ بازرگانی و فروشندگی هم فرق دارد. بعضی از سیاستمداران پُراپُگَندا را با تبلیغ بازرگانی و یا فروشندگی عوضی گرفته اند. پُراپُگَندا به سمتِ عقاید و اعتقاداتِ اساسی مردم روانه میشود و قصد تغییر آنان را دارد؛ در حالی که فروشندگی اقتصادی قصد کشیدنِ پول از جیب مردم را دارد - که مسئلهٔ خیلی مهمی برای مخاطب نمیباشد. برای مثال, در نظر بگیرید که مُبَلِّغی مسئول ساخت تبلیغ بازرگانی برای یک نوع سیگار است. مُبَلِّغ میتواند از زیباییِ یک هنرپیشهٔ زن استفاده کند. مثلاٌ هنرپیشه با لباسهای جذّاب و تحریک کننده حاضر شود و سیگار را به دست میگیرد. اگر آن سیگار مصرف کننده را به یادِ لایِ پایِ آن هنرپیشه میاندازد, که خُب عالی! سیگار فروخته شُد! ولی برای راه انداختن جنگ و یا ایجاد تغییر و تحوّل در سیستم نمیشود از این شِگِرد استفاده کرد. پس برای راه اندختن پُراپُگَندا٬ دسترسی به یک سری اطلاعات و مهارتهای دیگری لازم است.
پُراپُگندا با تبلیغ سیاسی هم فرق دارد. تبلیغ سیاسی میتواند مثبت و بدون استفاده از حقّه برگذار شود. برای مثال٬ ممکن است دولتی بخواهد مزایا و آزادیهای خود را به گوش ملل دیگر برساند. این تبلیغ سیاسی است٬ تا جایی که شرایط دیگری ناگفته نمانده نباشد. ولی اگر شرایط دیگری برای رسیدن به آن آزادیها ناگفته مانده باشند٬ یا آن آزادیها فقط برای یک عدّه افراد خاصّی فراهم باشند٬ آن آزادیها گُنده-نمایی شده باشند٬ و یا نُکاتی از تصویر محو شده باشند٬ پِراپوگَندا صورت گرفته است.